CESTELLO BEŞARETİ “CESTELLO ANNUNCIATION” – BOTTICELLI

Hristiyanlık’ın önemli konularından biri olan Beşaret, İsa’nın doğumunun Meryem’e müjdelenmesini anlatır. Olay  dindar bir Yahudi genç kız olan Meryem’in Tevrat okurken karşısında melek Cebrail’i görmesi ve müjdeli haberi alması üzerine kuruludur. Cebrail Tanrı tarafından gönderildiğini ve kurtarıcı Mesih olacak İsa’nın bir bakire olan Meryem tarafından doğurulacağını ona bildirir.

Eserde Cebrail’in havadan süzülerek yere, Meryem’in yanına indiği an görülmektedir. Renkli geniş kanatlara sahip ve cinsiyetsiz görünen Cebrail’in uçuşan tülden pelerini hem eserdeki ilahi havanın pekiştirilmesini sağlar, hem de henüz yere inivermiş olduğunu seyirciye gösterir. Cebrail’in elinde Meryem’in bekareti ve saflığının simgesi olan bir beyaz zambak dalı görünür. Beşaret eserlerinin tipik simgesi olan bu zambağın yanı sıra, Meryem’in önünde açılmış duran kitap (Tevrat) da hiyayeyi açıklayıcı simgelerdendir. Özellikle Beşaret eserlerinde bunlara benzer temel simgeler yoğun biçimde kullanılır (bknz. Beşaret “The Annunciation” – Leonardo da Vinci ve Beşaret “The Annunciation” – Lotto)

Rönesans özelliklerine son derece uygun biçimde gerçekçi figürler resmetmiş olan Botticelli, Meryem’in korkup geriye doğru çekilen figürü için incelikle tasarlanmış bir poz kullanmıştır. Elleri ile kendini sakınır şekilde görünen Meryem, karşısında birdenbire beliren bu meleğin varlığı ile şaşkın halde resmedilmiştir. Cebrail Meryem’in önünde diz çökmüş ve ona sözlerini söylemek üzere elini kaldırmıştır. Eserde Cebrail’in elbisesinin yerdeki uçlarından başlayıp öne uzanan eline doğru devam eden ve daha sonra da Meryem’in öndeki elinden geçerek göğsü ve omzuna ulaşan bir çapraz çizginin varlığı eserde hoş bir ahenk yaratır.

Meryem’in üzerindeki kırmızı elbise ve harmani denen lacivert uzun kollu pelerini hemen hemen her eserde değişmeden yer alan Meryem görünümünü yansıtır. Eserdeki gerçekçi görünümlerine rağmen figürlere ilahi nitelik veren temel öge, figürlerin başlarında Rönesans’ın niteliklerine uygun olarak farklı açılardan resmedilmiş halelerdir.

Rönesans’ın en tipik özelliklerinden olan başarılı perspektif kullanımı ressamın seyirciye kademeli olarak sunduğu derinlik görünümü ile verilir. Odanın zeminindeki kırmızı karolar resmin içine doğru gittikçe daralarak seyirciye odanın derinliğini kavratırken, odanın dışına çıkan balkon bir kademe daha ileriye derinlik sağlar. Dışarıda görünen manzaradaki nehir çok uzaktaki dağlara kadar eserde çok daha geniş bir perspektif ve derinlik algısı oluşmasına yardımcı olur.

Geriplanda görülen tek ağaç, Adem ve Havva’nın işlediği İlk Günah’a “Original Sin” bir göndermedir (bknz. Adem ve Havva “Adam and Eve” – Yaşlı Lucas Cranach, Cennet Bahçesi’nden Kovuluş “Expulsion from the Garden of Eden” – Masaccio, İlk Günah ve Cennetten Kovuluş “The Fall of Man and Expulsion from Heaven” – Michelangelo). İsa, ilk insanların işlediği bu günahı bertaraf etmek için doğacak ve çarmıhta gerilerek kurban edilecektir. Dolayısıyla iki hikaye eserde bu ağaç sayesinde birleştirilmiş olur.

Eser, ismini de aldığı Floransa’nın Cestello manastırı tarafından sipariş edilmiş olduğu için Cestello Beşareti olarak diğer beşaret resimlerinden ayrılır.

Konum: Uffizi Galerisi “Galleria degli Uffizi”, Floransa
Tarih: 1489-1490
Dönem: Rönesans
Akım: Erken Rönesans “Early Renaissance”