BAY VE BAYAN ANDREWS “MR AND MRS ANDREWS” – GAINSBOROUGH

Gainsborough’nun yalnızca bir ikili portre imiş gibi görünen bu resmi aslında iki farklı resim türü bir araya getirmiştir. Birincisi çiftin portresidir; ki dönem itibarı ile “outdoor conversation piece” olarak adlandırılan, ve dış mekanlarda boydan görünen insanların sohbet halinde resmedildiği bir türdür ve “fête galante” tarzını temel alır (bknz. Kythera’ya Doğru Yola Çıkış “The Embarkation for Cythera” – Watteau). Eserdeki diğer resim türü ise sağ tarafı kaplayan peyzajdır. Gainsborough’dan önce karşılaşılmayan bu iki türün birleştirilmesi sanat tarihinde ilk kez görülen çalışmalardan birini ortaya çıkarmıştır.

Gainsborough, bu ikili portreyi yaparken aşina olduğu bir manzarayı ayrıntılı olarak resmetmeyi seçmiştir. Eserde geriplanda görülen manzara ressamın da doğup büyüdüğü Suffolk bölgesindeki Sudbury isimli kasabadandır.  Resimde görülen ikili, Bay ve Bayan Andrews ise Gainborough’nun kasabadan çocukluk arkadaşlarıdır.

Evliliklerini kutlamak ve mülklerini gösterişle sergilemek amacıyla Gainsborough’ya bir tablo sipariş eden Andrewslar, eserde arazilerinin ortasında bir ağacın altında poz verirken resmedilmişlerdir. Solda ayakta duran Bay Andrews elindeki tüfeği ve yanındaki av köpeği ile sanki henüz avdan dönmüş gibi gösterilmiştir. Sakin ve umursamaz bir duruşta resmedilen genç adam, mal-mülkünün sunduğu rahatlık ve kaygısızlık içinde geriplandaki arazisini ve evini gurur içinde seyirciye sergilemektedir. Altında güvenle durdukları kalın gövdeli meşe ağacı mali güçlerini ve asaletlerini simgeler.

Rokoko tarzında tasarlanmış yeşil renkli bir bank üzerinde oturan Bayan Andrews, son derece zarif ve kırılgan hatlara sahip bir porselen bebek gibidir. Üzerindeki incelikli açık mavi elbise, hoş şapkası ve ayakkabıları, içinde bulunduğu refahın ve saygınlığın göstergeleridir. Ellerini kucağında birleştirmiş olan Bayan Andrews’un kucağı muhtemelen sonradan tamamlanmak üzere boş bırakılmıştır. Bu boş kalan kısma neyin resmedilmesinin planlandığı bilinmese de çeşitli yorumlar yapılır. Bu boşluk Bay Andrews’un avladığı bir ölü av kuşu ile doldurulabileceği gibi, çiftin bir süre sonra doğabilecek bir bebeği için de ayrılmış olabilir.

Resimdeki manzara çiftin arazilerini, ekinlerini, büyükbaş hayvanlarını (sol tarafta), koyun sürülerini ve çiftlik evlerini gösterir. Hatta Bayan Francis’in sağındaki ağaçların arasından çiftin evlendiği All Saints Kilisesi’nin çan kulesi de beyaz renkle parlamaktadır. Tarladaki demetlenmiş buğday, arazinin verimliliğini gösterirken, bir yandan da çiftin evliliğinin bereketini ve doğurganlığı simgelemektedir – ki gerçekten de çift bu evlilikten tam dokuz çocuk dünyaya getirecektir.

Bay ve Bayan Andrews’in evliliği aslında bir ticari ve sosyal birlikteliktir. Robert Andrews’in babası bir gayrimenkul zenginidir, fakat ailesinde bir soylu kan bulunmamaktadır. Öte yandan Francis Mary Carter’ın (Bayan Andrews) ticaretle uğraşan zengin ailesinin soylu kökleri de vardır. Bu şekilde iki ailenin evlenen çocukları artan toplam gelir ve soylulukla ciddi bir ticari ve sosyal birlik kurmuşlardır. Öte yandan Gainsborough ile çocukluk arkadaşı olan bu ikiliden, sınıf arkadaşı olan Robert zenginliği sayesinde Oxford’da okuma şansı bulmuş, Francis’in ailesi ise ressamın ailesine zor zamanlarında borç vererek destek olmuştur. Dolayısıyla resimde Andrewslar’ın hiçbir zaman aynı sınıfta olmadıkları ressama doğru mağrur ve belki de küçümseyen bakışlarının sebebi bu geçmiş olabilir.

Ressamın sağ kısımdaki peyzaja resmin büyük çoğunluğunu kaplayacak şekilde yer vermesi sıradışıdır. Fakat, çoğu zaman portrelerden hiç hoşlanmadığını, aksine peyzaj resimleri yapmaya son derece hevesli olduğunu sıklıkla dile getirmiş olan Gainsborough’nun eserde peyzajı öne çıkarmış olması şaşırtıcı değildir. Ayrıca bir Hollanda peyzaj resimleri hayranı olan ressam, eserde bu iyi tanıdığı manzarayı özenle resmedip, dramatik bir gökyüzü boyamayı son derece çekici bulmuştur. Bu göz alabildiğince uzanır şekilde resmedilmiş arazi, çiftin mal varlığını gururla gözler önüne serdiğini de açıkça göstermiş ve muhtemelen de Andrewslar’ı yapıldığı dönemde fazlasıyla memnun etmiştir.

Konum: Ulusal Galeri “National Gallery”, Londra
Tarih: 1750 civarı
Dönem: 18. Yüzyıl
Akım: Rokoko “Rococo”