SİS DENİZİNİN ÜZERİNDEKİ GEZGİN “WANDERER ABOVE THE SEA OF FOG” – FRIEDRICH

Alman Romantik döneminin en ünlü eserlerinden biri olan Sis Denizinin Üzerindeki Gezgin Friedrich’in peyzaj ağırlıklı tarzının da en ince özelliklerini yansıtan bir eserdir.

Resmin ön planında sırtı seyirciye dönük bir genç adam görülür. Koyu yeşil bir palto ve pantalon takımından oluşan giysisi ve elindeki yürüyüş bastonu ile görülen genç adamın kızıl saçları rüzgarda savrulmaktadır. Kayalıkların tepesinde durarak önündeki uçsuz bucaksız puslu manzaya bakan bu figürün Friedrich’in kendisi olduğu düşünülmektedir. Bir başka yoruma göre de figür aslında Saksonya Piyade Sınıfının üst düzey albaylarından Friedrich Gotthard von Brincken’dır. Gönüllü özel kuvvet mensuplarının yeşil üniformasını taşıyan Albay, Prusya Kralı tarafından Napoleon’a karşı oluşturulan birliklere de çağrılmıştır. Resmin yapıldığı dönemde çoktan ölmüş olan Albay von Bricken resmin kahramanvari niteliklere sahip bir eser olarak değerlendirilmesine de yol açar.

Resmin orta planında yoğun sisin arasından yükselen tepeler ve üzerinde yer alan ağaçlar ve orman parçaları görülür. Geri planda ise solda görünen yüksek dağ sıraları yerini sağa ileri doğru uzanan geniş düzlüğe bırakır. Ön plandan geriye doğru hemen her yeri kaplayan sis ileride bulutlarla bütünleşerek resmin geneline hakim bir hava yaratır. Resimdeki dağlar Almanya’nın Saksonya ve Bohemya bölgelerinde yer alan Elbsandsteingebirge dağ grubudur. Sahada doğrudan gözlemlenerek kağıda aktarılan bu dağlar sonradan stüdyoda Friedrich’in kendi düzenlemeleri ile yeni bir kompozisyona oturtulmuştur.

Bu geniş perspektifli manzaranın karşısında figür düşüncelere dalmış ve sanki bir ruhani deneyimi yaşarmış gibi büyülenmiş biçimde durmaktadır. Mazaranın yarattığı bilinmezlik hisleri içinde gelecek üzerine düşünmekte olduğunu tahmin edebiliriz. Figürün seyirciye sırtını dönmüş duruşu aslında seyirciyi dışlayan bir tavır değildir. Aksine, bu şekilde ressam seyircinin figürle aynı yerden aynı bakış açısına sahip biçimde manzaraya hakim olmasını sağlamaktadır. Böylece seyirci figürün gözleriyle dünyayı görür ve onun bireysel deneyimini paylaşır.

Almanya’nın doğal güzelliğinden yoğunlukla etkilenmiş olan Friedrich, kendi memleketi olan Saksonya’nın da doğal güzelliğini bu resimde yansıtmıştır. Genellikle eserlerinde insanları kullanmayı tercih etmeyen ressamın bu resimde “insan doğası”nı yansıtmaya dönüşü, resmi yaptığı dönemdeki evliliğinin etkisiyle içinde uyanan insani duyguları esere aktarma isteğinden kaynaklanıyor olabilir.

Friedrich’in de dahil olduğu Romantik dönem, 19. Yüzyılın başlarından 20. Yüzyılın başlarına kadar devam eden bir dönemdir. Romantik sanatçılar insanın kendini yüceltmesi, doğanın bir parçası oluşu ve doğa ve duygularda bulunan ilahiliğin eserlerde işlenmesine ön ayak oldular. Romantizmin idealleri ile uyumlu biçimde Freidrich de eserlerinde bireysellik, öznellik, ruhanilik ve doğa sevgisini yansıtmayı seçmiştir. Yeni ve modern ideallerden oluşan sanat akımlarının yaygınlaşması ile eserleri değerlerini zaman içinde kaybetse de Sembolcü ve Gerçeküstücü ressamlar tarafından eserleri uzun süre ilham kaynağı oluşturmuştur.

Konum: Hamburg Sanat Galerisi “Kunsthalle Hamburg”, Hamburg
Tarih: 1818
Dönem: 19. Yüzyıl
Akım: Romantizm “Romanticism”