Blog

SAMSON VE DELILAH “SAMSON AND DELILAH” – RUBENS

Eser Eski Ahit’te geçen Samson ve Delilah’nın hikayesini konu alır. Hikayeye göre İsrailoğulları’ndan Samson bir aslanı tek başına yenebilecek, yalnızca bir eşek çene kemiğini silah olarak kullanarak bir ordu askerin üstesinden gelebilecek kadar güçlü bir kahramandır. İsrailoğulları ve Filistinliler/Filistler* arasında yıllar boyu süre gelen çekişmede Filistinliler kendisine düşman olmuşlardır. Samson’u birçok kez öldürmeye çalışan Filistinliler hiçbir seferde başarılı olamamışlardır; çünkü Samson Tanrı’nın bahşettiği insanüstü gücü ile her türlü saldırıya karşı koymakta, dolayısıyla da bir türlü öldürülememektedir. Bu şartlar altında Filistinliler Samson’un aşık olduğu kadın (bazı kaynaklara göre bir fahişe) olan Delilah’yı kullanarak Samson’u ele geçirmeye karar verirler. Delilah’ya para teklif ederek Samson’un zayıf noktasını ortaya çıkarması istenir.

Delilah Samson’un sırrını öğrenmek için birçok sefer çabalasa da başarılı olamaz; nitekim, Samson her denemesinde onu kandırıp farklı zayıflıklar uydururarak onu yanıltır. Fakat en sonunda Delilah Samson’dan bir gün gerçeği öğrenir: Samson’un gücü Tanrı’ya adadığı ve hiç kesmediği uzun saç örgülerinden gelmektedir. Bunun üzerine Samson’a bir tuzak kuran Delilah, onunla birlikte olur ve sonrasında Samson uyurken saçlarını keser. Bu şekilde, Tanrı’dan aldığı gücü kaybeden Samson Filistinliler karşısında savunmasız kalır ve teslim olur. Filistinliler ele geçirdikleri Samson’un gözlerini oyar ve onu mahkum ederler.

Rubens’in eseri hikayenin en can alıcı noktasını yansıtmaktadır. Delilah ile birlikte olmuş Samson, sevgilisinin dizlerinde huzur içinde uykuya dalmıştır. Samson geniş sırtı ve kaslı kolları ile güçlü bir kahraman görüntüsünde betimlenmiştir. Samson’un vahşi gücünü vurgulamak için üzerinde giysiler yerine sadece bir hayvan postu vardır. Samson gücünü öne çıkaran bu unsurlara ve görkemli biçimde betimlenmesine karşın Delilah’nın dizlerinde bir bebek gibi sakin ve huzurla uyumaktadır. Samson’un omzuna şefkatle dokunan Delilah’nın eli Samson’un Delilah tarafından nasıl uyutulduğunu ve Samson’un durumdan habersizliğini gösterir. Delilah eserde parlak koyu kırmızı renkli elbisesi ile etkileyici ve şehvetli bir görünüm sergiler. Göğüsleri açık olan Delilah hikayedeki cinsel içeriğe referans vermektedir.

Delilah’nın hemen arkasında görünen yaşlı kadının kimliği bilinmese de – Delilah’nın bir fahişe olduğuna dair varsayımları dikkate alarak – bir kadın satıcısı olduğu varsayılır. Delilah ve yaşlı kadının yüzlerinin duruş ve ifadeleri neredeyse birbirinin eşidir. Delilah’nın yaşlı kadının gençliğini, yaşlı kadının da Delilah’nın yaşlılığını temsil ettiği düşünülebilir.

Eserdeki bir diğer figür, Samson’un saçlarını kesen adamdır. Samson’un saçlarını kesen Filistinli, makası ve saç öbeğini tutan elini birbiriyle çapraz olacak şekilde tutmaktadır. Bu tuhaf tutuş şekli aldatmacayı simgelemekte ve dolayısıyla Delilah’nın Samson’ı aldatmasına işaret etmektedir. Resimdeki bir başka simge ise arka plandaki nişte yer alan Venüs** ve Cupid*** heykelidir. Aşk Tanrıçası ve oğlunun heykeli Samson’un içine düştüğü durumun sebebini – aşkın aldatıcılığını – temsil etmektedir. Resmin sağ tarafında hikayenin devamına işaret eden ikincil karakterler görünür. Aralanmakta olan kapının ardında bekleyen Filistinli askerler birazdan içeri girecek ve güçsüz düşmüş Samson’u yakalayacaklardır.

Eserin en çarpıcı noktalarından biri Rubens’in ışığı ve gölgeyi ustalıkla kullanımıdır. Rubens, İtalya’da bulunmuş ve İtalyan Barok ressamı Caravaggio’nun chiaroscuro**** tekniğine aşina olmuştur. Resimde chiaroscuro tekniğini başarı ile uygulayan Rubens, ışığı tek bir nokta yerine 3 farklı ışık kaynağından dağıtmıştır. Biri Delilah’nın ardında yanan ateş, bir diğeri saçları kesen Filistinli’ye ışık veren yaşlı kadının elindeki mum, sonuncusu da kapıdaki askerlerin meşaleleridir. Delilah’nın arkasındaki ateş Delilah ve Samson’ın vücutlarını, parlak renkli kumaşları, desenli halıyı ve Samson’ın bacağını dramatik bir görüntüyle aydınlatmaktadır. Aynı dramatik ışık-gölge dağılımı saçı kesen adamın ve yaşlı kadının yüzleri ve ellerinde de görülebilir. Dışarıdan gelen meşale ışığı ise askerlerin olduğu kısmı aydınlatıp dışarıdan gelen ekibe dikkat çekmektedir.

Notlar:
* Filistinliler/Filistler: Günümüz Filistinliler’ine değil, Antik Filistinliler’e referanstır. MÖ 12.yy’da Filistin topraklarına yerleşmiş Ege kökenli bir halktır.
** Venüs: Roma Mitolojisi’nde Aşk Tanrıçası (Yunan Mitolojisi’nde Afrodit)
*** Cupid: Roma Mitolojisi’nde insanları oklarıyla vurarak birbirlerine aşk eden Aşk Tanrısı, Venüs’ün oğlu (Yunan Mitolojisi’nde Eros)
*** Chiaroscuro: İtalyanca’da aydınlık-karanlık anlamına gelen ve özellikle Caravaggio tarafından geliştirilmiş resim tekniği. Chiaroscuro açık ve koyu bölgelerarasında keskin tonla farkları kullanarak üç boyutlu formları betimler ve dramatik etki yaratmayı amaçlar.

Konum: Ulusal Galeri “National Gallery”, Londra
Tarih: 1609-1610
Dönem: Barok
Alt Grup: Flaman Barok “Flemish Baroque”

3 Comments

Leave a comment

Your email address will not be published.

You may use these HTML tags and attributes:

<a href="" title=""><abbr title=""><acronym title=""><b><blockquote cite=""><cite><code><del datetime=""><em><i><q cite=""><strike><strong> 

error: Icerik kopyalanamaz!